Llesiant / Well-being

9.15 – 9.45 yb / am

Siaradwraig Wadd / Keynote speaker: Jane Davidson

Awdur #futuregen: Lessons from a Small Country a Chadeirydd Ymchwiliad Cymru i’r Comisiwn Bwyd, Ffermio a Chefn Gwlad yw Jane Davidson. Mae’n Gyn Is-Ganghellor Emeritws ym Mhrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant. Rhwng 2007 a 2011, hi oedd y Gweinidog dros yr Amgylchedd a Chynaliadwyedd yng Nghymru lle cynigiodd ddeddfwriaeth i sicrhau mai cynaliadwyedd oedd prif egwyddor drefniadol y llywodraeth; daeth Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) i rym yn 2015. Mae’n Gymrawd RSA ac yn 2017 roedd yn gyfadran gwestai yn y rhaglen Addysg Weithredol ar gyfer Arweinyddiaeth Cynaliadwyedd yn T.H Chan School of Public Health, Prifysgol Harvard.

Jane Davidson is the author of #futuregen: Lessons from a Small Country and Chair of the Wales Inquiry of the Food, Farming and Countryside Commission.  She is Pro Vice-Chancellor Emeritus at the University of Wales Trinity Saint David.  From 2007- 2011, she was Minister for Environment and Sustainability in Wales where she proposed legislation to make sustainability the central organising principle of government; the Wellbeing of Future Generations (Wales) Act came into law in 2015.  She is a RSA Fellow and in 2017 was guest faculty in the Executive Education for Sustainability Leadership programme at Harvard University’s T.H. Chan School of Public Health.  

Dyma anerchiad Jane / Here is Jane’ address

Jane Davidson, Comisiwn Bwyd, Ffermio a Chefn Gwlad / Food, Farming and Countryside Commission

10.15 – 11.30 yb / am

Cynyddu cynhyrchiant bwyd trefol adfywio: COVID a’r argyfwng hinsawdd / Upscaling regenerative urban food production: COVID and the climate emergency

Gwyliwch y fideo fan hyn / Watch the video here

Cadeirydd / Chair:  Maddy Longhurst, Green Futures Associates

Panel: Jeremy Iles, Urban Agriculture Consortium; Gary Mitchell, Social Farms and Gardens; Kim Stoddart, Garden Organic Wales; Nick Weir, Open Food Network; Elizabeth Westaway, Public Health Nutrition Consultant

Yn sgil Brexit, ymwybyddiaeth gynyddol o’r argyfwng hinsawdd a nawr COVID-19, mae angen i ni edrych ar sut y gallwn greu system fwyd well, fwy gwydn a sy’n ystyriol o natur.  Mae edrych yn fanylach ar sut y gall amaethyddiaeth drefol gyfrannu’n ystyrlon at gyflenwadau bwyd lleol yn hollbwysig – o erddi cymunedol ac amaethyddiaeth a gefnogir gan y gymuned ar raddfa fach, i dyfu gartref.  Dangosodd astudiaethau academaidd y gellid cynhyrchu 15% o ffrwythau a llysiau mewn trefi, sy’n dangos y potensial ar gyfer hunangynhaliol drefol.  Ac mae llawer mwy o fanteision o gael seilwaith cynhyrchu bwyd trefol a all gefnogi dinasoedd, gan gynnwys gwerth prescriptiwn cymdeithasol ac adeiladu perthynas ddyfnach a mwy uniongyrchol â bwyd drwy gymryd rhan mewn ei dyfu.

In the wake of Brexit, growing awareness of the climate emergency and now COVID-19, we need to look at how we can create a better, more resilient, nature-friendly food system.  Looking more closely at how urban agriculture can meaningfully contribute to local food supplies is critical – from community gardens and small-scale CSAs to home-growing.  Academic studies have shown that 15% of fruit and vegetable could be produced in towns, illustrating the potential for urban self-sufficiency.  And there are many more benefits in having an infrastructure of urban food production that can support cities, including the value of social prescribing and building a deeper and more immediate relationship with food by getting involved in growing it.

Hoffi pysgod? / Fancy some fish?

Beth am Pastai Pysgod mewn Crwyn Tatws Rudolph? Rysáit arall o lyfr newydd Nerys Howel, “Bwyd Cymru yn ei Dymor / Welsh Food by Season (Y Lolfa). Diolch, Nerys.

How about Fish Pie Rudolph Jackets? Another recipe from Nerys Howel’s new book, “Bwyd Cymru yn ei Tymor / Welsh Food by Season” (Y Lolfa). Thank you, Nerys

11.45 yb / am – 1.00 yp / pm

Dod â bwyd adref: bwyta’n rhanbarthol a deiet cynaliadawy / Bringing food home: Regional eating, sustainable diets

Gwyliwch y fideo fan hyn / Watch the video here

Cadeirydd / Chair: Duncan Fisher, Our Food

Panel: Patrick Holden, Sustainable Food Trust; David and Katherine Langton, Langton’s Farm, Crickhowell; William Lloyd Williams, butcher, Machynlleth; Deserie Mansfield, Monmouthshire County Council

Beth yw deiet ‘cynaliadwy’ a faint ohono y dylid ei gynhyrchu’n rhanbarthol?  Er nad ydym yn bwyta fel ein neiniau a’n teidiau mwyach, efallai y dylem wneud hynny.  Beth yw gwerth adleoli bwyd mewn byd sy’n fyd-eang a’r ffordd orau o gadw ein cadwyni cyflenwi yn fyr ac yn sefydlog?  Mae adeiladu system fwyd well i Gymru yn codi llawer o gwestiynau am sut yr ydym yn bwydo ein hunain, ond dylem ddechrau gyda’r hyn y gallwn ei wneud yma.

What constitutes a ‘sustainable’ diet and how much of it should be regionally produced?  While we no longer eat like our grandparents, perhaps we should.  What is the value of relocalising food in a globalised world and how can we best keep our supply chains short and stable?  Building a better food system for Wales throws up a lot of questions about how we feed ourselves, but we should start with what we can do here.

1.15 – 1.45 yp / pm

Gwers dros Ginio: Beth yw ffermio adfywio?  Gwyliwch y fideo (gan David Bavin, Steve Evison a Sam Christie) isod ac ymunwch â David Bavin i’w drafod.

Learn at lunch: What is regenerative farming?  Watch the video (by David Bavin, Steve Evison and Sam Christie) below and join David Bavin to discuss it.

2.00 – 3.15 yp / pm

Ehangu tyfu llysiau yng Nghymru trwy arddwriaeth: sut a phaham? / Expanding edible horticulture in Wales: what it takes and why we should do it

Gwyliwch y fideo fan hyn / Watch the video here

Cadeirydd / Chair: Dr Hannah Pitt, Cardiff University.

Panel: Sarah Gould, Tyfu Cymru; Peter Segger, Blaencamel Farm; Amber Wheeler, Food Foundation.

Beth fyddai’n ei olygu i gynhyrchu mwy o ffrwythau a llysiau yng Nghymru?  Sut y gallwn sicrhau bod yr uchelgais hwn yn digwydd?  Bydd y sesiwn hon yn canolbwyntio ar adeiladu uchelgais a rennir ar gyfer dyfodol garddwriaeth bwytadwy.  Yng nghyd-destun argyfwng yn yr hinsawdd, gallai cynyddu cynhyrchiant ffrwythau a llysiau Cymru wella iechyd y planed a’r bobl.  Mae consensws yn dod i’r amlwg y byddai hyn yn ddymunol, ond yn araf o ran gwneud newid.  Bydd y panel yn ystyried yr angen am arddwriaeth fwy bwytadwy ac fel beth y gallai’r llwybr at newid edrych.

What would it mean for more fruit and vegetables to be produced in Wales?  How can we make this ambition happen?  This session focuses on building a shared ambition for the future of edible horticulture.  In a context of climate crisis, increasing Wales’ fruit and vegetable production could improve planetary and human health.  There is an emerging consensus that this would be desirable, but slow progress in making a shift.  The panel will consider the need for more edible horticulture and what the path to change might look like.

3.30 – 4.00 yp / pm

Paned a fideo: Compostio cartref gyda Garden Organic.

Tea Break Tips: Video:  Easy home compost making with Garden Organic.

4.15 – 5.30 yp / pm

Chwyldro bwyd: sut y gallai ddigwydd? / Food revolution: how might it happen?

Gwyliwch y fideo fan hyn / Watch the video here

Cadeirydd / Chair: Andy Middleton, Chief Exploration Officer, TYF.

Panel:  Dr Angelina Sanderson Bellamy, Cardiff University; Duncan Fisher, Our Food Crickhowell; Katie Palmer, Food Sense Wales; Simon Wright, Wright’s Food Emporium.

Os gallwn gael bwyd yn iawn, yna mae llawer o bethau eraill yn cwympo i’w le – mae iechyd pobl, yr amgylchedd, yr economi, a’n bywyd diwylliannol i gyd yn dibynnu arno. Ond sut mae gwneud hynny? Byddwn yn archwilio posibiliadau o’r brig i lawr, o’r gwaelod i fyny ac adeiladu mudiad yng Nghymru.

If we can get food right, then many other things fall into place – human health, the environment, the economy, and our cultural life all depend on it. But how do we do that? We will explore the possibilities of top-down, bottom-up and building a movement in Wales.

6.30 – 7.00 yh / pm

Lansiad llyfr Colin Tudge “The Great Re-Think” Book Launch

Gwyliwch y fideo fan hyn / Watch the video here

Mae Angie Polkey yn siarad â Colin Tudge am ei lyfr diweddaraf.

Angie Polkey talks to Colin Tudge about his latest book.

“To solve the world’s biggest problems – climate change, ecological collapse, poverty, hunger, injustice – we need above all to promote “real farming”, rooted in the principles of agroecology and food sovereignty.  But to do this we need to transform everything else as well — the science, the economy, government, and the moral and spiritual mindset that now have left us with agriculture that’s designed primarily to maximize and concentrate wealth”.

Cyhoeddir y llyfr ym mis Ionawr 2021: gellir ei archebu (gyda disgownt) / The book, due in January 2021, can be pre-ordered here (with a discount).

7.00 yh / pm

LWA Cymru: Diod a Digwyddiad / Pub and Performance

Ymunwch â Chynghrair Gweithwyr y Tir er mwyn cael hwyl a chodi arian ar eu cyfer nhw!  Mae’r digwyddiad hwn yn cael ei drefnu ar wahân i’r Gynhadledd, ar gyswllt Zoom gwahanol.  Cost y tocynnau yw £8 / £4. Dyma’r linc i archebu tocynnau.

7yh: Tafarn Ar-lein gyda chwestiynau cwis, dosbarthu cwrw gan Bragdy Bluestone (archebwch 3 – 5 diwrnod ymlaen llaw fan hyn. Ysgrifennwch LWA yn y sylwadau am 10% o’ch pryniant cwrw i fynd yn uniongyrchol i LWA Cymru) Tafarn ZOOM

8yh: Perfformiad: Ymunwch â Gwilym Morus-Baird, Owen Shiers a Siân Miriam ar-lein am rifyn arbennig o Gafael Tir.  Bydd y sioe hon yn cyflwyno dyfyniadau o’u cyfres bedair rhan bresennol, sy’n archwilio hanes y werin ac yn cyffwrdd â gwleidyddiaeth, hawliau dynol, yr hawl i brotestio a hanes democratiaeth Prydain.

Join the Landworkers Alliance online fundraiser & social!  This event is being organized separately from the Conference, on a different Zoom link.  The tickets cost £8 / £4. Here is the link to order tickets.

7pm: Online Pub with quiz questions, beer deliveries from Bluestone Brewery (order in 3-5 days in advance from here. Write LWA in the comments for 10% of your beer purchase to go direct to the LWA Cymru). PUB ZOOM link

8pm: Performance: Join Gwilym Morus-Baird, Owen Shiers and Siân Miriam online for a special edition of Gafael Tir (Hold Land). This show will present extracts from their current four part series, which explores the history of y werin and touches on politics, human rights, the right to protest and the history of British democracy.