Dydd Iau / Thursday 19

9.15 – 9.45 yb / am

Siaradwr Gwadd / Keynote Speaker: Carwyn Graves

Beth yw’r ots gennyf i am hanes bwyd Cymru? Gwerth ein treftadaeth i’n dyfodol / Just leeks and lamb? Why Welsh food history matters for our future.

Awdur, garddwr a ieithgi o Gaerdydd yw Carwyn, sydd bellach wedi ymgartrefu yng nghefn gwlad Sir Gar. Mae’n awdur Afalau Cymru (2018) ac yn rhan o’r grwp fu’n gyfrifol am sefydlu’r casgliad cenedlaethol o afalau Cymreig yng Ngardd Fotaneg Cymru.  Mae newydd orffen cyfrol newydd ar hanes bwydydd Cymru, Welsh Food Stories, a gyhoeddir yn 2021.

Yn y sesiwn hon, byddwn yn ystyried perthnasedd hanes bwyd Cymru i’n dyfodol: oes ots? Beth yw siap yr hanes hwnnw? Pa wersi sydd i ni ymhlith argyfyngau’r 2020au?

Carwyn Graves is an author, public speaker and linguist from Wales.  Author of the bestselling Apples of Wales (2018) and Welsh Food Stories (out in 2021), Carwyn’s professional interests converge on the agricultural context of Welsh-speaking Wales, and the open question of the place of both its native language and its traditional industry in the future.

In this session we will look at the Welsh food past through the lenses of history and narrative in order to weigh up its relevance for a humane food future. Join us for a whistle-stop tour down the years.

Dyma anerchiad Carwyn (yn Gymraeg).  / Here is the session with English simultaneous translation.

10.15 – 11.30 yb / am

Gwerth bwyd Cymreig / Why Welsh foods?

Gwyliwch y fideo yn Gymraeg fan hyn / Watch the video with English simultaneous translation here

Cadeirydd / Chair: Dr Eifiona Thomas Lane

Panel: Siwan Clarc, Undod; Siân Ioan, Fferm Croesheddig Newydd; Llinos Rowlands, Gwin Dylanwad.

Ffocws y sesiwn yma yw trafod trwy gyflwyniadau byr beth yw gwerth uniongyrchol ac ehangach o fwydydd Cymreig i’r economi  a chymunedau gwledig.

This session explores the direct and indirect value and contribution of Welsh foods of provenance and Welsh Agri-foods to the broader rural economy and communities.

Sesiwn yn y Gymraeg gyda cyfieithu ar y pryd.  / Welsh language session with English language translation.

Dathlu’r penwythnos gyda chacen! / Celebrate the weekend with a cake!

Pa ffordd well o ddathlu ryseitiau traddodiadol Cymru na fersiwn Nerys Howel Bara Brith? Diolch i Nerys am y ryseitiau trwy’r Gynhadledd.

What better way to celebrate traditional Welsh recipes than Nerys Howel’s Bara Brith? Thank you to Nerys for all her recipes through the Conference.

11.45 yb / am – 1.00 yp / pm

Dysgu o’r gorffennol, llunio’r dyfodol / Learning from the past, shaping the future.

Gwyliwch y sesiwn ddwyieithog fan hyn / Watch the session (with simultaneous translation) here

Cadeirydd / Chair: Siân Stacey, O’r Mynydd i’r Môr / Summit to Sea

Panel: Alex Cook, Swper Box CIC, Nick Fenwick, Farmers’ Union of Wales; Mike Goldthorp, Bwyd am Byth; Nia Williams, Eirin Dinbych / Denbigh Plum

Beth yw gwersi hanes bwyd a ffermio Cymru i’r to ifanc?  Byddwn ni’n edrych ar ffermio cymysg ym Miosffer Dyfi, treftadaeth bwyd a ‘Slow Food’, sut mae gerddi ysgolion yn dysgu gwerthoedd a chymeriad, a dyfodol prydau bwyd yn Sir Gaerfyrddin.

What are the lessons of Welsh food and farming history for the younger generation?  We will look at mixed farming in the Dyfi Biosphere, food heritage and Slow Food, how school gardens teach values and character, and the future of school meals in Carmarthenshire.

Sesiwn ddwyieithog gyda cyfieithu ar y pryd. / Bilingual session with English language translation.

1.15 – 1.45 yp / pm

Gwers dros Ginio: Cyflwyno treial Taliadau am Ganlyniadau Llŷn gan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol a Phartneriaeth Tirwedd Llŷn

Learn at Lunch: Presentation of the Llŷn Payment for Outcomes trial by the National Trust and the Llŷn Landscape Partnership

Gwyliwch y fideo fan hyn / Watch the video here

Cadeirydd / Chair: Andrew Tuddenham, Yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol / National Trust

Mae’r treial Talu am Ganlyniadau yn brosiect cydweithredol a ariennir ar y cyd gan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol a Llywodraeth Cymru fel SMS, gyda chymorth Cyngor Gwynedd. Mae’n ddull arloesol o weithredu ar y fferm gyfan, sy’n ceisio dod o hyd i ffyrdd y gall ffermio fod yn fwy cynaliadwy yn amgylcheddol ac yn economaidd ar Llŷn.

The Payment for Outcomes (PFO) trial is a collaborative project jointly funded by the National Trust and Welsh Government as an SMS, with assistance from Gwynedd Council.  It is an innovative whole farm approach, looking to find ways in which farming can be more environmentally and economically sustainable on Llŷn.

https://www.nationaltrust.org.uk/features/farming-for-the-future-on-lln

2.00 – 3.15 yp / pm

Sut olwg fyddai ar amaethyddiaeth Cymru yng nghymdeithas di-garbon 2050? / What might Welsh agriculture look like in the zero-carbon society of 2050?

Gwyliwch y fideo fan hyn / Watch the video here.

Cadeirydd / Chair:  Prof Iain Donnison, IBERS, Prifysgol Aberystwyth University

Panel: Joe Gallagher, Prifysgol Aberystwyth University; John Richards, Hybu Cig Cymru – Meat Promotion Wales; Jonathan Scurlock, National Farmers’ Union; Judith Thornton, Prifysgol Aberystwyth University; Mark Young, Centre for Innovation Excellence in Livestock.

Mae gan yr NFU uchelgais polisi datganedig i amaethyddiaeth y DU fod yn sero carbon net erbyn 2040, ac mae Llywodraeth y DU yn anelu at y gymdeithas gyfan i fod yn sero net erbyn 2050.  Yn y sesiwn hon byddwn yn clywed gan arweinwyr ffermio a gwyddonwyr am y posibiliadau ar gyfer gwella perfformiad systemau glaswelltir presennol, marchnadoedd terfynol amgen ac opsiynau arallgyfeirio yng nghyd-destun sero-garbon.  Byddwn hefyd yn archwilio’r hyn y bydd cymdeithas di-garbon angen i ffermwyr ei ddarparu heblaw bwyd.

The NFU has a stated policy ambition for UK agriculture to be net zero carbon by 2040, and the UK Government aims for society as a whole to be at net zero by 2050.  In this session we will hear from farming leaders and scientists about the scope for improving the performance of existing grassland systems, alternative end markets and diversification options in the context of zero-carbon.  We will also explore what a zero-carbon society will need farmers to provide other than food.

3.30 – 4.15 yp / pm

Diweddglo a chloi’r Gynhadledd / Conclusion and closing of the Conference. Dan ofal Cadeirydd y Gynhadledd 2020 / With the Chair of the 2020 Conference: Dr Eifiona Thomas Lane

Gyda / With: Gerald Miles, Caerhys Organic Community Agriculture and the Landworkers’ Alliance Cymru; Colin Tudge, The Real Farming Trust.

Gwyliwch y fideo dwyieithog fan hyn / Watch the video with English simultaneous translation here.